PROJENİN GEREKÇESİ VE AMACI
Türkiye’nin sahip olduğu yaklaşık 8 bin 500 km’lik kıyı şeridinde yaklaşık 3 bin bitki ve hayvan türü yaşamaktadır. Ancak Türkiye’nin denizel biyolojik çeşitliliği ciddi şekilde insan baskısı altında bulunmaktadır. Denizel yaşam alanlarının ve ekosistemlerinin tahribatı, denizel kaynakların aşırı kullanımı ve kıyı alanlarının dönüştürülmesi ve/veya tahribatı en temel tehditler arasında yer almaktadır.
“Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi”, Türkiye’nin ulusal deniz ve kıyı koruma sistemin güçlendirilmesi ve etkin yönetiminin sağlanmasını amaçlamaktadır.
PROJE İNTERNET SAYFASI
İngilizce www.mpa.gov.tr
PROJENİN SÜRESİ
Mayıs 2009 -Nisan 2014
PROJE UYGULAMA ALANLARI
Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi
Datça-Bozburun ÖÇK Bölgesi
Gökova ÖÇK Bölgesi
Foça ÖÇK Bölgesi
Ayvalık Adaları Tabiat Parkı
PROJE ORTAKLARI
Proje Yürütücüsü Kurum: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
Proje Uygulayıcı Ortağı Kurum: Küresel Çevre Fonu (GEF) adına Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye
Proje Ortağı Kurumlar: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü
PROJE BÜTÇESİ
Toplam Bütçesi: 6.220.000 ABD Doları
4.000.000’i ÖÇKKB (2.000.000 Ayni ve 2.000.000 Nakdi) katkısı
2.200.000’i GEF Hibesi
20.000’i UNDP Hibesi
PROJENiN HEDEFLERi
1. Mevcut Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının daha etkin yönetimi ve yeni deniz ve kıyı koruma alanlarının kurulmasına öncelik vermek için sorumlu kurumların ihtiyaç duyduğu kurumsal yapının ve kapasitenin güçlendirilmesi,
2. Deniz ve Kıyı Koruma Alanları için finansal planlama ve yönetim sistemlerinin geliştirilmesi ve uygulanması ile etkin iş planlamasının, yeterli düzeyde gelir üretiminin ve maliyet etkin yönetiminin sağlanması,
3. Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının çok amaçlı kullanım alanlarında, ekonomik faaliyetlerin düzenlenmesi ve yönetimi için kurumlar arası koordinasyonun sağlanması.
TÜRKİYE’NİN DENİZ VE KIYI KORUMA ALANLARI
Türkiye, barındırdığı önemli biyolojik çeşitlilik değerleri ile iki karasal (Kafkaslar ve Akdeniz) ve bir denizel (Akdeniz) alan olmak üzere üç bölgeye ayrılmakta ve küresel ölçekte 200 ekolojik bölge içerisinde yer almaktadır. Bu alanlar taşıdıkları koruma değerleri açısından dünyanın en önemli ekolojik bölgeleri içerisinde gösterilmektedir.
· Ülkemiz, adalar hariç Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Karadeniz kıyıları, olmak üzere yaklaşık 8 bin 500 km kıyı uzunluğuna sahiptir. Böylesine uzun deniz ve kıyı alanları zengin biyolojik çeşitlilik değerlerini barındırmakta ve yaklaşık 3 bin bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır.
· Türkiye’deki mevcut kıyı ve deniz koruma alanlarının çoğu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından yönetilmektedir. Bu alanlara ek olarak Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMPGM), Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı mevcut deniz ve kıyı koruma alanlarından bazılarını yönetmekle ve planlamakla yetkilidir.
· Türkiye’deki yaklaşık 346.138 hektarlık denizel alan 31 Deniz ve Kıyı Alanı yasal olarak koruma altında bulunmaktadır. Türkiye kara sularının yaklaşık % 4’ü korunmaktadır.
· Türkiye’nin denizel biyolojik çeşitliliği ciddi şekilde insan baskısı altındadır. Denizel yaşam alanlarının ve ekosistemlerinin tahribatı, denizel kaynakların aşırı kullanımı ve kıyı alanlarının dönüştürülmesi ve/veya tahribatı en temel tehditler arasındadır.
PROJENİN TÜRKİYE’YE KATKISI
· Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin korunan alanlar iş programının uygulanmasına katkıda bulunacaktır.
· Projenin sonunda, Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları sistemi yaklaşık olarak 100.000 hektar genişletilecek; yani başlangıca göre yüzde 44 artırılacaktır.
· Bu genişleme, yeni ÖÇK Bölgelerine ek olarak Balıkçılığa Kısıtlı Alanlar oluşturulması konusunda ilk önemli örneği oluşturacak ve denizel biyolojik çeşitliliğin korunması için Türkiye’nin gelecekteki aynı amaçlı çalışmalarında önemli bir uygulama olacaktır.
· Mevcut Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının daha etkin yönetimi hususunda yerel teşkilatlarda kapasite artırımı sağlayacaktır.
· Deniz ve Kıyı Koruma Alanları Ulusal Strateji ve Eylem Planı Önerisi hazırlanacaktır.
· Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının sürdürülebilir finansmanı için gerekli sistemler güçlendirilecektir. Bu, mevcut alanların yönetimini kolaylaştırırken aynı zamanda gelecekte deniz ve kıyı koruma alanlarının sayısı ve toplam alanlarının artırılması için sağlam bir zemin yaratacaktır.
· Kurumlar arası koordinasyon yapıları güçlendirilerek, önemli bir boşluk doldurulacaktır.
· Kurumlar ve diğer ilgi grupları, denizel biyolojik çeşitliliğe yönelik hem karasal hem de deniz kaynaklı tehditlere etkin müdahale edebilecektir.
· Deniz ve Kıyı Koruma Alanları sisteminin sürdürülebilirliği sağlanacak, mevcut durumdaki değişimlerle beraber uzun vadede denizel biyolojik çeşitlilik üzerindeki olumlu etkiler projenin tamamlanmasından sonra da devam edecektir.
