Tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgeleri ve benzeri koruma statüsü bulunan diğer alanlardaki doğal değerlerin ve biyolojik çeşitliliğin tespiti, korunması, geliştirilmesi, yönetimi için her türlü araştırma ve inceleme faaliyetlerini yürütmek, biyolojik çeşitlilik kaybını önlemek, bitki ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam ortamlarını muhafaza etmek söz konusu koruma alanlarında sürdürülebilir kullanımı sağlamak ve çevre koruma anlayışını geliştirmek Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün başlıca görevleri arasındadır.
Bu kapsamda; 1 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109/2. Maddesi “… Bakanlıkça tespit edilen doğal sit alanları, tabiat varlıkları ve bunların koruma alanlarının tescil ve ilanı Bakanın onayı ile yapılır. Ancak Bakanlıkça yapı yasağı önerilen tabiat varlıkları ve doğal sit alanları dahil orman rejimine tabi olmayan bütün koruma alanları Cumhurbaşkanınca tescil ve ilan edilir…” hükmü gereğince; Doğal sit alanı olarak tescil ve ilan edilen alanların korunarak gelecek nesillere aktarılması için, bilimsel kriterler ışığında alanların sahip olduğu kaynak değerlerini ortaya koyan çalışmalar sonucunda;
1-Şırnak ili, Merkez ilçesi sınırları içerisinde yer alan Kasrik Boğazı Doğal Sit Alanında toplam 18 bitki türü tespit edilmiş olup, bunlardan 2 tanesi kritik türdür. Testi edilen türlerin büyük bölümü geniş yayılımlı olup, kozmopolittir. Kasrik Boğazı floristik açıdan vadi yapısından dolayı zengir bir foloristik kompozisyona sahiptir.
Bunun dışında alanda 141 hayvan türü tespit edilmiştir. Tehlike kategorilerine göre 4, yayılım durumlarına göre 1 kritik tür bulunmaktadır.
2-Van ili, Başkale ilçesi sınırları içerisinde yer alan Dereiçi Travertenleri Doğal Sit Alanında 25 bitki türünün tespit edildiği; bunlardan birinin kritik tür olduğu, Fauna olarak da alanda 1 amfibi türü, 14 sürüngen türü, 41 kuş türü, 8 memeli türü ve 52 karasal omurgasız türü olmak üzere toplam 116 hayvan türünün tespit edildiği; bunlardan IUCN kategorisinde 5 türün, yayılım durumuna göre 1 türün ve endemizime göre de 1 türün kritik tür olarak belirlenmiştir.
3-Osmaniye ili, Düziçi ilçesi, Haruniye Kaplıcaları Doğal Sit Alanı Ceyhan nehri üzerine kurulu bir tesis ve etrafındaki doğal alandan oluşmaktadır. Alanda sıcak su kaynağı bulunmakta olup kaplıca Ceyhan nehir yatağı kıyısında yer almaktadır.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda bitkiler açısından 2 kritik tür (Muscari bachii ve Cephalaria taurica), sürüngenler açısından 1 kritik tür (Testudo graeca) ve memeliler açısından 6 kritik tür (Hystrix indica, Sciurus anomalus, Mustela nivalis, Meles meles, Rhinolophus euryale ve Myotis capaccinii) tespit edilmiştir.
Muscari babachii (CR) Cephalaria taurica (VU)
Alanın doğal peyzaj özelliği taşıdığı ve doğal peyzaj değerinin yüksek olduğu görülmektedir. Alan içerisinde bulunan jeotermal kaynaklar ve Ceyhan Nehri doğal peyzajı şekillendiren en önemli su kaynaklarıdır.
Motacilla alba (Akkuyruksallayan)
4-İzmir İli, Selçuk İlçesi sınırları içerisinde yer alan 12. Grup Doğal Sit Alanının 4.977.877,826 m2’lik yüzölçümüne sahip bir alandır.
5-Bitlis ili, Adilcevaz ilçesi sınırları içerisinde yer alan Sodalı Göl’ün, Van Gölü Havzası’nda ornitolojik(Kuş Bilimi) bakımdan Erçek Gölü’nden sonraki en önemli ikinci alan olduğu, suyunun sodalı olduğu, göl aynasında binlerce kuş bulunduğu tespit edilmiştir.
Nesli tehlike altında bulunan Oxyuracephala (Dikkuyruk) yanında birçok kuş türünün kış dışındaki mevsimlerde alanda gözlenebildiği, kış aylarında da göl ve çevresinde Ötücü kuğu ve kaz sürülerini görmenin mümkün olduğu, gölün doğusunun Kavuştuk Yarımadası olduğu, bu kesimde bulunan ekin tarlaları içine yaz aylarında Otis tarda (Toy kuşu) nun ürediği, bu türün de neslinin küresel ölçekte tehlike altında kalmaktadır.
6-Muğla İli, Fethiye ilçesi sınırları içerisinde yer alan Kayaköy ve Gemiler Koyu Çevresi Doğal Sit Alanında 192 bitki türü tespit edilmiştir. Bu türler arasında 10 tür endemizm dereceleri bakımından kritik tür olarak belirlenmiştir. Yine doğal sit alanında 253 hayvan türü tespit edilmiş olup, bunlardan 24 tanesi kritik tür olarak değerlendirilmiştir.
Doğal sit alanın çevresinde yer alan Gemiler Koyu, Soğuksu Koyu ve diğer küçük koylar jeolojik ve jeomorfik açıdan önem arz etmektedir. Dağ ve deniz peyzajının bozulmamış yapısı, çok sayıda koy oluşumu ve hareketlik topoğrafik yapısı ile yüksek görsel payzaj kalitesine sahiptir.
7-Van ili, İpekyolu ilçesi sınırları içerisinde yer alan Erek Dağı Potansiyel Doğal Sit Alanınında Flora olarak 888 bitki türünün tespit edildiği; bunlardan 67 tanesinin kritik tür ve dar yayılımlı 63 endemik bitki türünün olduğu, Fauna olarak da alanda 1 amfibi türü, 8 sürüngen türü, 88 kuş türü, 7 memeli türü ve 119 karasal omurgasız türü olmak üzere toplam 223 hayvan türünün tespit edildiği; bunlardan IUCN kategorisinde 5 türün, yayılım durumuna göre 5 türün ve endemizime göre de 6 türün kritik tür olarak belirlenmiştir. Alanın birçok bitki ve hayvana ev sahipliği yapmaktadır.
8-Adana ili, Karataş ilçesi, Ağyatan Lagünü Doğal Sit Alanı Yaklaşık 8 km’lik bir kıyı şeridine sahip olan alan, genel itibarıyla doğal peyzaj özelliği göstermektedir. Alanda; deniz, kumsal, kum tepeleri, dalyan bölgesi ile Ağyatan Gölü ve çevresi öne çıkan doğal peyzaj alanıdır. Jeomorfolojik açıdan düz bir arazi yapısına sahip proje alanında göl ve deniz arasında yer alan kum tepeleri alanın peyzaj yapısına hareketlilik katmaktadır.
Alanda bulunan kumul habitat nesli tehlike altında olan Yeşil Deniz Kaplumbağası (Chelonia mydas) için önemli bir üreme alanıdır. Ayrıca kumul habitat kum zambağı (Pancratium maritimum) dağılım alanı olmasından dolayı önem arz etmektedir.
Chelonia mydas (Yeşil Deniz Kaplumbağası)
Bunun dışında alanda yılan balığı (Anguilla anguilla), tosbağa (Testudo graeca), Akdeniz nalburunlu yarasası (Rhinolophus euryale), oklu kirpi (Hystrix indica), gelincik (Mustela nivalis), firavun sıçanı (Herpestes ichneumon) ve porsuk (Meles meles) kritik türleri alanda yayılış göstermektedir. Alan, sulak alan vasfı taşıması ve kuş göç dönemlerinde yoğun olarak ziyaret ediliyor olması nedeniyle de önem arz etmektedir.
Pancratium maritimum (Kum zambağı)
Phoenicopterus roseus (Flamingo)
Himantopus himantopus (Uzunbacak)
9-Muş İli, Varto İlçesinin Kuzeybatısında doğal yollardan oluşan Hamurpet Gölü doğal güzelliğiyle dikkat çekmektedir. Urartu dönemine ait Kayalıdere, İskender ve Köm Kaleleri ile Karaköy Mağaraları’nın kattığı tarihsel zenginliğin yanında, içme suyu kaynakları ve birçok canlı türünü barındırmaktadır.
Hamurpet (Akdoğan) Gölü volkanik bir göldür. Büyük Hamurpet ve Küçük Hamurpet Gölü adıyla birbirine çok yakın iki göl bulunur. Büyük Hamurpet; deniz seviyesinden 2149 m yüksekte, 21 m derinliğindedir. 1088 km²’lik alana sahip olan göl kaynak suları ve eriyen kar suları ile beslenir. Seviyesi yıl boyu fazla değişmeyen Büyük Hamurpetin suları kışın donar. Göl, fazla sularını İskender deresine boşaltır.
Küçük Hamurpet, Büyük Hamurpet Gölünün 300 m güney kısmında yer alır. Dairesel olan göl 2173 m yüksekliktedir. Daha yukarıda yer alan gölün dipten Büyük Hamurpetin gölüne akıntısı vardır. Alanı 149 km²’dir.
10-Konya Köpek Gölü Doğal Sit Alanı mevcut yönetmelik kapsamında ve yayınlanan teknik-usul esaslar çerçevesinde yapılan “Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırması Projesi”ne müteakip biyo-ekolojik nitel ve nicel değerlendirmeler yapılmış, elde edilen bilgiler ışığında, söz konusu doğal sit alanı ile ilgili biyo-ekolojk nitel değerlendirmeler, nicel (AHP-sayısal) bulgulara göre alanında mevcut fauna ve flora elemanlarının varlığı ulusal ve uluslararası ölçekte tehlike kategorileri, dağılışları, endemizm durumu ve mevsimsel durum değerlendirmesi sonucunda Kesin Korunacak Hasas Alan olarak ilan edilmiştir.
Türkiye’nin önemli sulak alanlarından biri olan Köpek Gölü. İç Anadolu bölgesinde yer almakta olup, Konya İli, Cihanbeyli İlçesi’nde bağlıdır. Bu alan, Sulak alan ekosistemi içinde yer alan habitat zenginliği nedeniyle tür çeşitliliği de oldukça fazladır. Özellikle Tuz Gölü’ne yakın olması, başta Tuz Gölü’nde üreyen Flamingolar için yıl boyu önemli dinlenme ve beslenme alanıdır. Bununla birlikte, çok sayıda ördekler, kıyı ve kum kuşları ile diğer su kuşları, ayrıca çok sayıda ötücü kuş türü için yıl boyu dinlenme ve beslenme alanı olarak kullanılmaktadır. Farklı dönemlerde yapılan arazi çalışmalarında da başta batağanlar, balıkçıllar, ördekler, kıyı ve kum kuşları, bazı yırtıcılar ile çok sayıda ötücü kuş türleri düzenli olarak gözlenmiştir.
Alan göl ve bozkır bulunduran, nadir bir alandır. Bölgede benzer özellikte başka alanlar da bulunmaktadır, bu alanlar birbiriyle ilişkilidir. Bu nedenle önem arz etmektedir. Alan aynı zamanda Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisindedir.
Alan, bulundurduğu flora ve fauna sayesinde sadece bölgesel değil aynı zamanda ulusal ve uluslararası bir enderliğe sahiptir. Bundan dolayı Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) 2013 yılında UNESCO Dünya Doğal Miras Alanları geçici listesine kabul edilmiştir.
Köpek Gölü Doğal Sit Alanında 201 bitki türü tespit edilmiştir.
Alanın, Tuz Gölü’ne yakın olması ve flora ve vejetasyonu ile Tuz Gölü ile benzerlik göstermesi sebebiyle, Tuz Gölü çevresinde bulunan 30 dan fazla endemik bitki türünün büyük bir kısmının Köpek Gölü’nde bulunma olasılığı yüksektir.
Alan, tuzcul bitkilere ev sahipliği yapmakla beraber; alanda bulunan endemik bitkilerin önemli bir kısmını da tuzcul bitkiler oluşturmaktadır.
Alanda; 6 tür Omurgasız; 3 tür Amphibia (İki yaşamlılar); 8 tür Reptila (sürüngenler); 72 tür Aves (Kuş) ve 42 tür Mammalia (memeliler) bulunmuştur.
Küresel ölçekte de (IUCN koruma statüsüne göre) tehlike altında bulunan sibirya kazı (EN), dikkuyruk (EN), mezgeldek (NT), şah kartal (VU) ve toy (VU) türleri için önemli bir sulak alandır.
Bu ekosistemde yaşayan çoğu canlı türünü diğer ekosistemlerde gözlemlemek mümkün değildir. Dunaliella salina (beta-karoten) ve Artemia salina (beta-karoten) gibi canlılar ekonomik olarak değerlendirilebilecek oldukça önemli türlerdir.
Alan mevcut haliyle peyzaj değeri yüksektir. Korunacak hedef tür veya türlerin üreme alanlarını ihtiva etmektedir. Ayrıca
11-Konya İli Cihanbeyli ilçesinde bulunan Tersakan Gölü Doğal sit alanı da; yapılan çalışmalar sonucunda;
03 Mart 2020 tarih ve 2205 karar sayısıyla Cumhurbaşkanlığımca imzalanmış olup, 04 Mart 2020 tarih ve 31058 Sayılı Resmi Gazetede KESİN KORUNACAK HASSAS ALAN olarak tescil ve ilan edilmesine, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109 uncu maddesi gereğince karar verilmiştir.